Δευτέρα 16 Ιουλίου 2012

Η ιστορία του πολυώνυμου νησιού Ικαρία



του Άρη Καρρέρ
Η Ικαρία ονομαζόταν στην αρχαιότητα Μάκρις ή Δολίχη λόγω του στενόμακρου σχήματός της, καθώς και Ιχθυόεσσα λόγω του μεγάλου πλούτου των ψαριών που είχε και έχει το Ικάριο πέλαγος. Αργότερα μετονομάστηκε Ικαρος προς τιμή του γιου του Δαίδαλου, που σύμφωνα με την Μυθολογία έπεσε και πνίγηκε στα νερά της
.

Όπως αναφέρονται στα γραπτά του Μηλίσιου φιλοσόφου Αναξιμένη, οι πρώτοι κάτοικοι του νησιού ήταν οι Μηλίσιοι. Στα τέλη του ΣΤ αιώνα, η Ικαρία κατελήφθη από τον Πολυκράτη και στη συνέχεια από τους Πέρσες που οχύρωσαν τις πόλεις του νησιού. Με την απελευθέρωσή της από τους Πέρσες το 479 π.Χ. ήταν μία από τις πρώτες πολιτείες που μπήκαν στην Αθηναϊκή Συμμαχία. Μετά το 405 π.Χ. δέχθηκαν στην Συμμαχία τους αρμοστές της Σπάρτης και απαλλαγήκανε από αυτούς το 394 π.Χ. Στη διάρκεια των χρόνων που μεσολάβησαν, ιδρύθηκε η Ικαριανή Συμπολιτεία στο διάστημα της οποίας αναδείχθηκαν οι Ικαριώτες Επαρχίδης, συγγραφέας, που έγραψε σύγγραμα για το νησί, το οποίο όμως δεν διασώθηκε, ο γλύπτης Τιμοκλής που εργάστηκε στα ανάγλυφα της Αλεξάνδρειας και η Ικάρια εταίρα Τίμεσσα, φίλη του Τιμοκλέους η οποία προκαλούσε τον ανδρικό πληθυσμό του Σεραπίου με την ομορφιά της.

Το νησί δοκιμάστηκε πάλι κατά την διάρκεια των διαφωνιών των διαδόχων του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Την κυριάρχησε κατ' αρχάς ο Πτολεμαίος ο Α και μετά μπήκε κάτω από τις διαταγές του Δημητρίου του Πολιορκητή και του Αντιόχου αντίστοιχα, για να κατακυρωθεί στο βασίλειο της Περγάμου. Στην συνέχεια, ο Ατταλος στην διαθήκη του, ενέταξε την Ικαρία στην Ρώμη το 133 π.Χ.

Από την δυναστεία των Αντωνίνων, άρχισε να σημειώνεται κάποια ανάπτυξη στο νησί.  Τον χριστιανισμό το νησί τον είχε αποδεχθεί από πολύ νωρίς και τον Ε μ.Χ. αιώνα προήχθη σε Επισκοπήμέχρι και τον Θ αιώνα. Ακόμα και τότε η Ικαρία χρησιμοποιούνταν ως τόπος εξορίας σε αυτούς που αντιπολιτευόντουσαντην εξουσία, δηλαδή  τους μεγιστάνες του νησιού.
Η παράλυση του Βυζαντινού κράτους και ιδίως της διοίκησής του το 1191 μ.Χ. προκάλεσε νέες περιπέτειες στην Ικαρία. Ο Ισαάκιος ο Β Αγγελος, την χάρισε με αυτοκρατορικό διάταγμα (χρυσόβουλο) στον Ενετό Σικάρδο Βεγιασσίανον, για να την έχουν αυτός και οι απόγονοί του ως βαρώνοι της Ικαρίας και ιππότες του Αγίου Γεωργίου. Ο Σικάρδος κυβέρνησε την Ικαρία μέχρι το 1237 μ. Χ. και μετά τον θάνατό του, τον διαδέχθηκε ο γιός του Ιούλιος Καίσαρας ο οποίος όμως το 1το 1247 μ.Χ. μετά από επανάσταση, συνελήφθη και εξορίστηκε από την Ικαρία και στο νησί υψώθηκε η σημαία του αυτοκράτορα της Νίκαιας Ι. Βατάτση.

Το 1283μ.Χ. η Ικαρία κατελήφθη από την Μαόνα τώρα, αφού προηγουμένως νίκησε τους κατοίκους της στο κάστρο του Κοσκινά. Το 1362 με συμβολαιογραφική πράξη, το νησί περιήλθε στην κυριότητα του Γενουαίου Φραγκίσκου Αρράντζιου ο οποίος στη συνέχεια άφησε το νησί στους κληρονόμους του Ραφαήλ του Α, Φραγκίσκου Β, Βαρνάβα και Ραφαήλ Β, που διοικούσαν την Ικαρία ως άρχοντες και κόμιτες μέχρι το το 1481 μ.Χ. οπότε εγκατέλειψαν το νησί λόγω της δράσης των πειρατών.

Το 1567 η Ικαρία δήλωσε υποταγή στον Σελίμ τον Β, ο οποίος με φιρμάνι όρισε να πληρώνει συνολικό φόρο το νησί 525 σκούδα ή 15.700 γρόσια, έναντι της αυτονομίας και της αυτοδιοίκησης που θα είχαν.
Στις αρχές του ΙΗ αιώνα, μετά από αίτημα των κατοίκων της Ικαρίας, διορίστηκε στο νησί αγάς η αρμοδιότητα του οποίου ήταν η ρύθμιση των σχέσεων μεταξύ των προεστών. Τα 55 περίπου ακρωτήρια, έγιναν ισάριθμα χωριά που αποτελούσαν τους δήμους της Μεσσαριάς και της Πέρα Μεριάς. Αργότερα, δημιουργήθηκε και ο δήμος Φαναρίου.
Κάθε δήμος διοικείτο από προεστό με τους αντίστοιχους γέροντες. Το «μέγα συμβούλιο» που περιλάμβανε τρεις προεστούς-δημάρχους με τα συμβούλια γερόντων, ήταν η ανώτατη αρχή του τόπου. Κάτω από αυτό το λαοκρατικό πολίτευμα, βρισκόντουσαν τον Μάρτιο του 1821, 5.000 Ικάριοι που ενώθηκαν με την επανάσταση, αφού προηγουμένως μετέφεραν στο Τσεσμέτόν τότε αγά του νησιού Χαλήλ Καραμπουρνιώτην.


Η επανάσταση δεν άλλαξε τον τρόπο διοίκησης του νησιού μέχρι το 1828, όταν εφαρμόστηκε επαρχιακή δημογεροντία και αποβιβάστηκαν στην Ικαρία κυβερνητικοί υπάλληλοι που έφυγαν το 1830. Ετσι η Ικαρία διοικούνταν «εν ονόματι του ελληνικού βασιλείου» μέχρι το 1832, οπότε επανήλθε το αρχικό της πολίτευμα των τριών δημαρχιών και μετά από συνενόηση με τα Δωδεκάνησα, η Ικαρία αγωνιζόταν για την επίτευξη παρεμφερούς προς την Σάμο πολιτεύματος.
Στις 15 Μαρτίου του 1835, εκδόθηκε φιρμάνι του σουλτάνου Μαχμούτ για τα νησιά Ικαρία, Πάτμο, Λέρο και Κάλυμνο σύμφωνα με το οποίο, «διαγραφόταν το πολίτευμα της Δωδεκανήσου, επειδή δεν πρόσφερε καμιά εγγύηση». Η δε βουλή της Ρόδου λειτούργησε μέχρι το 1859.

Δέκα χρόνια αργότερα, το 1869, ο Αχμέτ πασάς επιστρέφοντας από την Κρήτη, εγκατέστησε στην Ικαρία τους πρώτους τούρκους υπαλλήλους και μέσω αυτών, η Τουρκία υπέσκαπτε κάθε σημείο της δωδεκανησιακής αυτονομίας, μέχρι τις 17 Ιουλίου του 1912. Τότε η Ικαρία επαναστάτησε,έδιωξε τους τούρκους υπαλλήλους και ανακηρύχθηκε Ελεύθερη Πολιτεία. Η επανάσταση επεκτάθηκε και στα νησιά Κορσιές που ενώθηκαν με το νησί. Στις 4 Νοεμβρίου του 1912 αποβιβάστηκαν στην Ικαρία ελληνικά στρατεύματα.
Άρης Καρρέρ για την Ικαριακή Ραδιοφωνία